Jan Bułhak (1876-1950)
„Ojciec polskiej fotografii”

fot. Jan Bułhak

Żona, około roku 1905, podarowała mu prezent: jego pierwszy aparat fotograficzny. Bułhak zaczął amatorsko fotografować. Widać w zdjęciach od początku musiała błyskać iskra artyzmu, skoro zwróciły one uwagę zaprzyjaźnionego malarza, Ferdynanda Ruszczyca. To on przekonał Bułhaka do tego, by skupił się na tej właśnie działalności. Zaczął więc się uczyć – w roku 1912 w Dreźnie, od Hugona Erfurtha. Wróciwszy do Wilna otworzył własną pracownię, zaczęły płynąć zamówienia, m.in. od władz miasta. Potem przyszedł czas na dokumentowanie architektury innych miast, m.in. Krakowa, Warszawy i Kazimierza Dolnego. I tak powstało 158 albumów oraz dziesiątki pocztówek.

W latach 1919-1939 kierował Zakładem Fotografii Artystycznej na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Był przedstawicielem piktorializmu, autorem świetnych fotogramów i twórcą tzw. estetyki bułhakowskiej. Na jego sztuce piętno odciskały inspiracje grafiką i malarstwem, pisał: Ideału szukamy w malarstwie, a wzorców w grafice. Charakterystyczne są również akcenty narodowe, polskie – „fotografia ojczysta”. To Bułhak ukonstytuował pojęcie fotografiki jako gałęzi grafiki tworzonej za pomocą technik fotograficznych i to on zapoczątkował podział – odróżnianie sztuki fotograficznej od fotografii reporterskiej, technicznej czy amatorskiego fotografowania. Swoje teorie i poglądy opisał w wydanej w 1931 r. książce pt. Fotografika. Zarys fotografii artystycznej.

W lipcu 1944 roku pożar pochłonął jego pracownię wraz z 50 000 skatalogowanych negatywów… Po wojnie z pomocą syna dokumentował zniszczenia, to, co pozostawiła po sobie wojna, a de facto to, co wojna zabrała.

Współzałożyciel powstałego w 1947 Związku Polskich Artystów Fotografików i posiadacz legitymacji członkowskiej z numerem 1.

Więcej – materiały Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN