Kościół pw. św. Anny i św. Ducha – Elżbieta Dudzińska

Pierwotnie, jeszcze w XVI wieku, w miejscu dzisiejszego kościoła murowanego zlokalizowany był w tym miejscu kościółek drewniany, który w połowie XVI wieku, po pożarze fary, pełnił funkcję kościoła parafialnego.

W sąsiedztwie świątyni istniał szpital, który jeszcze po II wojnie światowej pełnił funkcję domu starców. Najprawdopodobniej w 1635 roku obiekty te zostały przebudowane, najpierw szpital, a następnie kościół, którego murowanie rozpoczęto w 1649 r. a zakończono w 1671 roku.

Przebudowa tego obiektu trwała tak długo, ponieważ przerwał ją potop szwedzki.

Kościół Św. Anny wzorowany jest na kościele farnym, plan świątyni stanowi jedna nawa prostokątna oraz węższego od nawy, półkoliście zamkniętego prezbiterium z zakrystią, pod którą usytuowane jest sklepione podziemie. Jest to zabytek w stylu renesansu lubelskiego. Mury wykonane są z kamienia wapiennego oraz z cegły. Otwory okienne występują w każdym polu pomiędzy pilastrami ścian nawy oraz w co drugim polu ścian prezbiterium.

Szczyty nawy mają dekorację renesansową przypominającą frontowy szczyt fary. Cztery pilastry szczytu zwieńczone są pinaklowymi sterczynami. Elewacje boczne nawy oraz ściany prezbiterium również artykułowane są pilastrami: co cztery pilastry na każdej ścianie nawy i osiem na ścianach prezbiterium. Nad ścianą tęczy wznosi się, tak jak w farze, sygnaturka.

Sklepienie nawy– beczkowe z lunetami ozdobione jest siatką sztukatorską, podobnie jak w kościele farnym, ale bardziej prostą i skromniejszą. Sklepienie prezbiterium jest beczkowe, ze schodzącymi się lunetami, na szwach lunet widnieje dekoracja sztukatorska. Prezbiterium w środku jest zakończone prostą ścianą, usytuowaną prostopadle do osi podłużnej kościoła, za którą usytuowane są, na dwóch poziomach w pseudo absydzie (o kształcie półkolistym): skarbiec i zakrystia. Wewnętrzne, drewniane wyposażenie kościoła datowane jest na XVII wiek, ale późniejsze malowania zeszpeciły ich wygląd.

Kilkadziesiąt lat od momentu wymurowania świątynia popadła w ruinę, podjęto więc w latach 1782-1783 pierwszą, gruntowną odnowę, zaś ostatnie roboty budowlane i konserwatorskie miały miejsce w 2003 roku. Niemniej jednak przy każdym zabytku konieczny jest stały nadzór nad stanem technicznym całego kościoła, stad zamysł o przeprowadzenie kolejnych działań w celu ratowania wyjątkowego dobra kultury.

Starosta Puławski, na tę okoliczność wydał decyzję z dnia 26 października 2009 r. na remont (renowację) kościoła pw. Św. Anny, a zakres prac remontowych jest następujący:

remont i wzmocnienie konstrukcji dachu i kompleksowa wymiana pokrycia dachu, obróbek blacharskich i orynnowania: rozbiórka istniejącego pokrycia z blachy ocynkowanej oraz elementów więźby dachowej, które wymagają natychmiastowej interwencji bowiem ubytki substancji nośnej konstrukcji dachu spowodowane korozją biologiczną w znacznym stopniu osłabiły nośność zniszczonych elementów. Pokrycie dachu niestety przecieka i bezwzględnie wymaga przywrócenia do poprawnego stanu. Wystające, sterczące elementy elewacji są ulubionym miejscem dla ptaków, ale skutkuje to zanieczyszczeniami ścian,
oczyszczenie, odświeżenie i zabezpieczenie elewacji nową powłoka malarską (oczyszczenie zanieczyszczeń biologicznych poprzez szczotkowanie oraz zmycie wodą, usunięcie powłoki malarskiej, zabezpieczenie ścian przeciwko algom i grzybom, oczyszczenie detalu architektonicznego, naprawa niewielkich ubytków, wszystkie elewacje wykończone będą mineralnym tynkiem nawierzchniowym, a nowa wyprawa malarska będzie jednoskładnikową farbą silikatową). Charakterystyczne miejsca w murach przy elementach konstrukcyjnych takich jak nadproża okienne i drzwiowe, gzymsy wykazują liczne uszkodzenia w postaci np. spękań, ugięć i innych odkształceń, dlatego konieczne jest wykonanie napraw.
renowacja murów wewnętrznych, należy wykonać prace polegające na likwidacji zawilgocenia murów strefy cokołowej oraz jego skutków, projektowane jest skucie tynków wewnętrznych cokołu na wys. 1,0 do 1,2 m, w miejscach widocznych zagrzybień i pleśni należy zastosować specjalny preparat, który usunie zanieczyszczenia biologiczne i dezynfekujące podłoże, zagruntowanie i wzmocnienie podłoża preparatem na bazie poliakrylanów w rozcieńczalniku organicznym o bardzo dobrej penetracji podłoża zarówno cegły jak i tynków, który nie hydrofobizuje powierzchni, po wykonaniu uzupełnień podłoży będzie wykonana obrzutka murów, a na wszystkie nowe i zachowane tynki oraz na detale architektoniczne będzie stosowany preparat gruntujący, który ujednolica i wzmacnia chłonność podłoża.
wymiana stolarki okiennej:
- wymiana witraży z zachowaniem obecnego kształtu w technologii ołowianej,
- zachowanie obecnego kształtu okien wraz z zachowaniem obecnych podziałów,
- zastosowanie drugiej szyby osłonowej, która też uszczelni otwory okienne, jak również przyczyni się do trwałości witraży,
- wykonanie okien w drewnie twardy (dąb),
- zastosowanie uszczelek uszczelniaczy z wibrogumy uszlachetnionej.
wymiana posadzek w nawie prezbiterium kościoła,
renowacja polichromii,
wykonanie systemu sygnalizacji włamania i napadu, systemu dozoru kamer video, systemu sygnalizacji pożaru,
realizacja instalacji elektrycznych silnoprądowych, a także instalacji elektrycznych nagłośnienia.

Przypomnę na zakończenie, że beneficjentem środków unijnych jest Archidiecezja Lubelska, ale odpowiedzialnym (Inwestorem) za wykonanie tego zadania jest Parafia Rzymskokatolicka Św. Jana Chrzciciela i Bartłomieja Apostoła w Kazimierzu Dolnym. Aktualnie zakończyły się procedury przetargowe a do tut. Inspektoratu wpłynęło zawiadomienie o rozpoczęciu robót budowlanych w dniu 17 lutego 2011 roku.

mgr inż. Elżbieta Dudzińska

Puławy, 14 stycznia 2011 r.

Zobacz też…