Fizycy w Kazimierzu Dolnym
Zygmunt Ajduk

Kazimierz Dolny zauroczył nie tylko artystów, dziennikarzy, turystów…
Od przeszło 30 lat jest on także miejscem, gdzie na międzynarodowych konferencjach spotykają się fizycy z całego świata.
Szczególną rolę w rozsławieniu Kazimierza w środowisku fizyków odegrały sympozja z fizyki cząstek elementarnych organizowane w latach 1977-1994 przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Problemów Jądrowych w Warszawie.
W tym okresie w ostatnim tygodniu maja 15-krotnie pojawiała się w Kazimierzu grupa 100 fizyków, z których zwykle połowa była z zagranicy: z USA, Kanady, Izraela, Japonii, Indii, Republiki Południowej Afryki i większości krajów Europy. Wśród wykładowców było 3 laureatów Nagrody Nobla: Subrahmanyan Chandrasekhar, David Gross i Yoichiro Nambu.
W latach, gdy środki dewizowe na finansowanie współpracy z zagranicą były znikome, sympozja te były dla polskich fizyków oknem na świat, dając możliwość dyskusji o prowadzonych badaniach z ludźmi z całego świata. A w fizyce cząstek elementarnych był to wyjątkowy okres: wtedy właśnie powstała i była wszechstronnie testowana pełna teoria oddziaływań cząstek elementarnych, zwana Modelem Standardowym.
Miejscem sympozjów był Dom Architekta, ale fizycy mieszkali także w pobliskich ośrodkach wypoczynkowych, schroniskach turystycznych, hotelach i domach prywatnych. Przerwy w zajęciach konferencyjnych uczestnicy wykorzystywali na spacery po Kazimierzu, wizyty w galeriach i wycieczki do Janowca, Puław, Nałęczowa i Lublina.
Wszyscy wyjeżdżali pod urokiem miasta i jego niezwykłej atmosfery. Duży wpływ na ich pozytywne wrażenia miała także przyjazna atmosfera w Domu Architekta, sprawność i fachowość jego personelu pod kierownictwem kolejno Euzebii i Andrzeja Braunerów oraz Anny i Ryszarda Zdonków.
Wielu uczestników czekało na ponowne spotkanie w maju w Kazimierzu i czekał na nich Dom Architekta.
Po zmianach w Polsce w latach dziewięćdziesiątych powstały możliwości szerszego udziału Polaków w konferencjach za granicą, a sympozja z fizyki cząstek elementarnych w Kazimierzu przekształciły się w Europejskie Konferencje „Planck”, organizowane od 1998 r. corocznie w różnych krajach Europy – dwie z nich w 1998 i 2002 r. odbyły się także w Kazimierzu.
W Kazimierzu od 1994 r. corocznie we wrześniu odbywają się również Warsztaty Fizyki Jądrowej im. Marii i Piotra Curie, organizowane przez Katedrę Fizyki Teoretycznej UMCS w Lublinie.
Od 2005 r. co dwa lata w czerwcu w Domu Architekta odbywają się Warszawskie Szkoły Fizyki Statystycznej, organizowane przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Kazimierz Dolny jest więc nadal popularny w świecie fizyków i nie tylko fizyków cząstek elementarnych.
Zygmunt Ajduk