Fizycy w Kazimierzu Dolnym
Zygmunt Ajduk

Europejska Konferencja „Planck 2002” w Kazimierzu Dolnym – od lewej: Hans-Peter Nilles (Bonn), Stuart Raby (Columbus, USA), Stefan Pokorski (Warszawa), Gordon Kane (Ann Arbor, USA)

Kazimierz Dolny zauroczył nie tylko artystów, dziennikarzy, turystów…

Od przeszło 30 lat jest on także miejscem, gdzie na międzynarodowych konferencjach spotykają się fizycy z całego świata.

Szczególną rolę w rozsławieniu Kazimierza w środowisku fizyków odegrały sympozja z fizyki cząstek elementarnych organizowane w latach 1977-1994 przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Problemów Jądrowych w Warszawie.

W tym okresie w ostatnim tygodniu maja 15-krotnie pojawiała się w Kazimierzu grupa 100 fizyków, z których zwykle połowa była z zagranicy: z USA, Kanady, Izraela, Japonii, Indii, Republiki Południowej Afryki i większości krajów Europy. Wśród wykładowców było 3 laureatów Nagrody Nobla: Subrahmanyan Chandrasekhar, David Gross i Yoichiro Nambu.

W latach, gdy środki dewizowe na finansowanie współpracy z zagranicą były znikome, sympozja te były dla polskich fizyków oknem na świat, dając możliwość dyskusji o prowadzonych badaniach z ludźmi z całego świata. A w fizyce cząstek elementarnych był to wyjątkowy okres: wtedy właśnie powstała i była wszechstronnie testowana pełna teoria oddziaływań cząstek elementarnych, zwana Modelem Standardowym.

Miejscem sympozjów był Dom Architekta, ale fizycy mieszkali także w pobliskich ośrodkach wypoczynkowych, schroniskach turystycznych, hotelach i domach prywatnych. Przerwy w zajęciach konferencyjnych uczestnicy wykorzystywali na spacery po Kazimierzu, wizyty w galeriach i wycieczki do Janowca, Puław, Nałęczowa i Lublina.

Wszyscy wyjeżdżali pod urokiem miasta i jego niezwykłej atmosfery. Duży wpływ na ich pozytywne wrażenia miała także przyjazna atmosfera w Domu Architekta, sprawność i fachowość jego personelu pod kierownictwem kolejno Euzebii i Andrzeja Braunerów oraz Anny i Ryszarda Zdonków.

Wielu uczestników czekało na ponowne spotkanie w maju w Kazimierzu i czekał na nich Dom Architekta.

Po zmianach w Polsce w latach dziewięćdziesiątych powstały możliwości szerszego udziału Polaków w konferencjach za granicą, a sympozja z fizyki cząstek elementarnych w Kazimierzu przekształciły się w Europejskie Konferencje „Planck”, organizowane od 1998 r. corocznie w różnych krajach Europy – dwie z nich w 1998 i 2002 r. odbyły się także w Kazimierzu.

W Kazimierzu od 1994 r. corocznie we wrześniu odbywają się również Warsztaty Fizyki Jądrowej im. Marii i Piotra Curie, organizowane przez Katedrę Fizyki Teoretycznej UMCS w Lublinie.

Od 2005 r. co dwa lata w czerwcu w Domu Architekta odbywają się Warszawskie Szkoły Fizyki Statystycznej, organizowane przez Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Kazimierz Dolny jest więc nadal popularny w świecie fizyków i nie tylko fizyków cząstek elementarnych.

Zygmunt Ajduk